Gambas selecteren

Net zoals bij versie 12 komt Gambas helaas niet voor in de aanbevolen software, en moet je bij Preferences, add/remove software zoeken naar “gambas”. We vinden versie 3.20.2, en er wordt een hele rij sub-paketten getoond. Kies de complete Visual Development Enviroenment for Gambas, en de rest zal automatisch meekomen (hopelijk). “Apply”… de flikkerende aan/uitknop verraadt de aktiviteit van de installatie. Daarna is Gambas toegevoegd in het menu “Programming”.

Installatie

Het valt op dat een aantal gambas paketten niet mee geselecteerd werden, en misschien moeten we later iets apart toevoegen, maar we proberen eerst de standaard installatie uit zonder wijziging. We sluiten softwareinstallatie en starten Gambas. Handig in vergelijking met de pi400 of pi500 is hier echt wel dat je feedback krijgt van die led, ik weet dat Gambas aan het starten is en wacht rustig af. Gambas start mooi op met een gevangenispakje (horizontaal gestreepte achtergrond zoals voorheen ook dikwijls, maar dat verdwijnt meestal als je begint te werken, of bv het venster iets kleiner zet).

Gambas 3

Ik klik de Tip of the day weg, en ik kan kiezen uit verschillende mogelijheden om een nieuw project te starten: CLI, desktop, web….

• new project, new commandline application, en main wordt automatisch gevuld met Print "Hello world"
. Run toont idd .. maar het flitst snel over het scherm. Kies onderaan het Console icoon om die terug zichtbaar te maken.
• File, New project, Graphical. FMain een knop geven en een lijntje code

  Public Sub  Button1_Click()
  .
    Message.Info("Hello Gambas world")
  End

Fijn dat het installeren zo vlot verloopt. Later eens proberen een bestaand project te openen met wat meer code en libraries en zo…

.

• Raspberry Pi 5 Model B Rev 1.0 met 4 GB geheugen
• Systeem: Bookworm + updates 20 okt 2025: Linux 6.12.47+rpt-rpi-2712 (Debian 12.2.0-14+deb12u1). ps: dus nog geen 13-Trixie Raspberry Pi OS
• Spijtig genoeg is Gambas niet aanwezig in “Recommended software”; daar duikt wel Visual Studio Code op.
• Preferences, Add/remove software; zoek “Gambas”: gambas3-3.18.0-4 aanwezig
• Om ineens alles te installeren: “Complete visual development environment for Gambas” selecteren (niet de “Visual development environment; is alleen de IDE).
• Gambas staat in menu onder “programming”, maar start niet. Op commandolijn gambas3 geeft foutmelding: “Cannot find interface or library “gb.gtk3.wayland”
• Add/remove software; die staat inderdaad af; selecteer, installeer met “Apply”.
• Gambas start nu wel uit het menu, IDE start (met horizontale strepen maar dat gaat terug weg).
• Nieuw CLI project, hello world: werkt.
• Nieuw Graphical application, button en message: werkt.

In tegenstelling tot een voorgaande installatie van Gambas op een Raspberry Pi 5 (2), geraak ik hier toch verder op de 500:

Gambas3 uit de software installer van het Raspberry Pi menu gekozen (IDE en bijhorende automatisch geselecteerd). Gambas staat in het menu maar start niet – komt bekend voor (2). Foutmelding idd iets met Wayland.

Als je apart de Wayland module bij-selecteert, start Gambas3 daarna wel op maar toont van die rare horizontale lijnen als een defect televisietoestel.

Ik kan het menu “Project” niet oproepen in de IDE. Nee dat is de desktop, je moet eerst het vorige menu sluiten.

• een CLI applicatie: “Hello World” werkt, compileren tot testCLI.gambas werkt, kan opgeroepen worden vanop de commandline, kan inhoud .txt bestand tonen.
• een GUI applicatie: Knop en Message, werkt, kan ook .txt bestand openen en tonen.

Nog even afwachten en verder gebruiken, maar het lijkt dat de meeste problemen van (2) opgelost zijn.

Op de meegeleverde SD kaart staat Raspbian 11.
Na installatie/configuratie bij het eerste opstarten van de Pi, moet je Gambas apart bij installeren.

• Add/Remove software
• Linkse kolom bij de software groepen: Ontwikkeling (Development)
• of zoek “Gambas”
• Kies bv “Complete Visual Development environment for Gambas”, om de hele IDE+andere onderdelen te krijgen, bevestig
• Bevestig, wachtwoord geven : “installing packages – please wait ..”

Als de installatie klaar is, staat Gambas3 in het menu onder Programmeren: het is versie 3.15.2. De voorbeelden zijn niet mee geïnstalleerd.

Een andere configuratie heeft hetzelfde probleem (1):
- Raspberry Pi 5 Model B Rev 1.0 8GB
- OS: Debian GNU/Linux 12 (bookworm)

(upd 10-01-2025: hetzelfde probleem geraakt opgelost op de Pi 500, met zelfde OS)

Gambas installeren

Add/Remove software: Gambas3 IDE 3.18.0-4 (64 bit)
Eerst even:
apt-get update

Ergens melding versie gewijzigd van 12.6 naar 12.7

apt-get upgrade

Er gebeurt een hele upgrade … nadien herstart en nog eens de updates van het desktop icoon gedraaid.

Dan software installeren, zoek gambas3
Bovenaan gambas3-3.18.0 (meta package) complete visual development environment for Gambas.

Daarna staan alle (of toch veel) gambas3 componenten geselecteerd in de Add/Remove software tool.
Bevestigen…
In het programmeermenu is nu Gambas aanwezig.

Gambas start niet

Maar ik kan het niet starten, er gebeurt op het eerste zicht niets als je via het menu start.

De opdracht in het menu-item is gambas3

Foutmelding als je van de commandline start:

ERROR #27 Cannot load component ‘gb.gtk3.wayland’: cannot find component

Check in Add/Remove Software: welke staan grijs (en zijn dus niet geïnstalleerd):

gambas3-gb-gui-opengl-3.18.0-4 transitional package
gambas3-gb-gui-qt-3.18.0-4 " "
gambas3-gb-gui-qt-webkit-3.18.0-4 " "
gambas3-gb-gui-trayicon-3.18.0-4 " "
...
gambas3-gb-inotify-3.18.0-4 filesystem events monitoring component
..
gambas3-gb-libxml-3.18.0-4 libxml component
..
gambas3-gb-option-3.18.0-4 option component
..
gambas3-gb-pdf-3.18.0-4 pdf component
..
gambas3-gb-qt5-3.18.0-4 Qt5 GUI component
gambas3-gb-qt5-ext-3.18.0-4 QT5 GUI component
gambas3-gb-qt5-opengl-3.18.0-4 OpenGL component with QT5 toolkit
gambas3-gb-qt5-wayland-3.18.0-4 Wayland
gambas3-gb-qt5-webkit-3.18.0-4
gambas3-gb-qt5-webview-3.18.0-4
gambas3-gb-qt5-X11-3.18.0-4
..
gambas3-gb-report-3.18.0-4
..
gambas3-gb-sdl-3.18.0-4 oudere SDL component vervangen door SDL2
gambas3-gb-sdl-sound-3.18.0-4
..
gambas3-gb-v4l-3.18.0-4 video for Linux
..
gambas3-gb-web-form-3.18.0-4 web application - verv d. web-gui?


De wayland component is inderdaad één van de gambas3 componenten die grijs staan, niet geïnstalleerd werden.

Bijgeïnstalleerd via software Add/Remove..

Er zijn verschillende “uitgerangeerde” componenten, zoals bv pdf die functioneel vervangen wordt door poppler, waarbij normaal is dat ze niet geïnstalleerd worden.

Gambas crasht

Vanuit Menu Programmeren: Gambas start op maar krijgt onmiddellijk een gestreept scherm (Gambas venster op volledig scherm), met in het midden er bovenop een wel leesbaar kleiner venster met de Gambas tip van de dag. Ik sluit de tooltips en druk op escape om de venstergrootte te veranderen, maar dat sluit Gambas.
Daarna kan ik niet terug starten uit het menu.
Wel vanop de commandolijn. Beetje proberen en daarna ook terug uit het menu.
Het lukt me om het venster van de Gambas IDE wat kleiner te maken, en nu krijg ik wel beeld zonder strepen.

Deze installatie-combinatie heeft dezelfde bug als voorheen al ontmoet; bij het klikken op een document uit “Data” of “Gegevens”. Zelfs al heb je het daarvoor zelf aangemaakt… programma crasht.
Voorlopig dus dezelfde truuk: die bestanden niet aanklikken (en als ze moeten veranderen dat buitenaf doen).

Gambas kan project niet openen
Maar dan, met het afhalen van bestaande projecten merk ik foutmeldingen bij het openen ervan.

Read-only array

Kan project bestand niet openen:
/home/ara/gb3prj/runcounter

Read-only array
[gb.gui.base].^^Desktop.GetDesktop.58 [gb.gui.base].^^Desktop.Types_Read.72 [gb.gui.base].^^Desktop.Is.79 VersionControl.GetTextEditor.56 VersionControl.Refresh.99 Project.Open.688 FWelcome.btnOpen_Click.186 CCoolButton.Panel_MouseUp.149 ?

Ontbreekt er nog iets van Gambas3?

Ik probeer met alle “transitional packages” (gb-gui/gui-qt/gui-qt-webkit/trayicon) bij te installeren, maar ook dat helpt niet om de bestaande projecten te openen, ook niet die op een (oudere) Raspberry Pi gemaakt zijn.

Ik kan wel een mini-project maken met een knop en een menu, dat draait en kan gecompileerd worden tot uitvoerbaar programma, en ook gestart van een icoon op de desktop.

Het lijkt dus iets te maken te hebben met de Desktop, en ik ga eens proberen een library die geen enkele Form heeft over te nemen/aan te passen uit een bestaand project. Ik pas een bestaand project in die zin aan, maar dat is niet de oorzaak blijkbaar.

Eén van de verschillen is dat de bestaande projecten allemaal in git zitten (afgehaald zijn met git clone).
Ik vindt een oude fout terug ivm het gedefinieerd zijn van EDITOR (en VISUAL ?)
Maar die instellen lijkt niets te veranderen aan de problemen.

GIT
Toch nog verdergaan op git: mijn voorbeelden waren allemaal binnengehaald van gitlab, en ik probeer nu van één daarvan de .git directory te verwijderen, en de .gitignore ook. Resultaat: ik kan het project nu wel openen! (*)

* Opgelet: het crash-probleem blijft, dus niet op README of Changes.txt klikken!

Gambas3 is verdwenen …
– uit de repo’s van opensuse Tumbleweed
– uit het development menu na de zypper dup update van openSUSE Tumbleweed;
Gambas3-ide komt niet voor bij software, maar de andere onderdelen als de runtime zijn wel (nog) aanwezig, bv:

gambas3-runtime - Gambas runtime interpreter

Version:
3.19.3-1.2
Build Time:
Wed 03 Jul 2024 01:46:34 PM CEST
Install Time:
Fri 05 Jul 2024 05:25:44 PM CEST
License:
GPL-2.0-or-later
Installed Size:
2.2 MiB
Download Size:
0 B
Distribution:
home:munix9 / openSUSE_Tumbleweed
Vendor:
obs://build.opensuse.org/home:munix9
Packager:

Architecture:
x86_64
Build Host:
reproducible
URL:
https://gambas.sourceforge.net/
Source Package:
gambas3-3.19.3-1.2
Media No.:
0
Authors:

Andere versies/repo’s

In de education repository is gambas 3.14 aanwezig, dus die repo aanzetten zou een mogelijkheid kunnen zijn als een oudere versie volstaat.

In de home:Henry15ea Community is versie 3.18.1 aanwezig.

Andere openSUSE versies

In openSUSE 15.5 waren de updates gebeurd tot 2024-07-28
OpenSUSE 15.5: Gambas3 v 3.19.3. Nu in Yast, Software Management staat alles van Gambas3 “rood”; ik heb de hele gambas3 lijst van programma’s “protected” gezet.

In openSUSE 15.4 in Yast staat alles van Gambas3, versie 3.18.4 “rood”.

Gambas3 is niet meer terug te vinden in de repo waar het uit geïnstalleerd is (obs:/:build.opensuse.org/home:munix) Zie ook software.opensuse.org

Over het verdwijnen uit de munix repo is nergens iets te vinden op dit moment.

Het heeft blijkbaar met openSUSE (of de – versie) te maken …

Op de website van gambas is niets abnormaals gemeld.

Vertrek van de bron
Mogelijkheid: de broncode van gambas afhalen en zelf compileren tot werkend programma.
Dat lukte op deze manier nog met versie 3.19.90 (20-8-2024).

Editor of $EDITOR?
Een van de eerste dingen die opvallen na installatie van Gambas3 op de Raspberry Pi met OS Raspbian GNU/Linux 11 is dat Gambas naar de “Editor” vraagt bij het openen van een bestaand (git-)project:

Please set the $EDITOR environment variable with your favorite graphical text editor. Some version control commands need it

Dit heb ik opgelost door de volgende lijn toe te voegen aan /etc/profile.
export EDITOR=/usr/bin/mcedit

Select-editor
De .bashrc oplossing zoals andere Linux distributies (bv OpenSUSE Gambas opstart set $Editor) werkt hier niet op Raspbian.
De Raspberry Pi heeft zijn eigen tool voor het instellen van de editor (waarvan het resultaat niet herkend werd door Gambas), het commando

select-editor.

Daarna krijg je een keuzemenu met genummerde mogelijkheden, en kan je met een cijfer je keuze maken, bv 1. Nano.
Als je zelf bv al midnight commander geïnstalleerd had, komt mcedit ook voor in de keuzelijst.
Select-editor toont helaas niet wat de huidige keuze is.
Na de keuze zet select-editor een verborgen bestand .selected_editor in je home direoctory, met daarin
SELECTED_EDITOR="/usr/bin/mcedit"
Ik vermoed dat het bij de volgende start/login gelezen wordt.

Of toch niet?
Maar Gambas blijft de $EDITOR variabele vragen, zelfs na de volgende login. 
Ik weet dat de keuze aktief is door een test met crontab -e.

Het bestand ~/.bashrc bestaat ook hier, en ik voeg toe: 
EXPORT EDITOR=/usr/bin/mcedit
maar op geen enkele manier (met aanhalingstekens, zonder, met $, zonder..) werkt dat.
(m.a.w. Gambas3 blijft de vraag stellen).

Ik probeer de volgende lijn  toe te voegen aan /etc/profile:
export EDITOR=/usr/bin/mcedit
(sudo nodig).

Na herstarten op de commandline 
echo $EDITOR
/usr/bin/mcedit

Deze keer ok!