Objecten in Gambas: Hoe?

Ik probeer een zicht te krijgen op classes en objecten in Gambas. Er is een wel heel beperkt voorbeeld in de GUI aanwezig (Object – by juergen) waar een object met publieke string en integers wordt gemaakt (create) en vernietigd (destroy)
In de IDE wordt met een knop een object gemaakt en een waarde gegeven voor Name:
PUBLIC SUB btnCreateThing_Click()
myThing = NEW ClsThing
myThing.Name = "Dummy-Thing"

De class van het object, ClsThing:
' Gambas class file

PUBLIC Name AS String
PUBLIC X AS Integer
PUBLIC Y AS Integer
PUBLIC ID AS Integer

PUBLIC SUB tellaboutme() AS String

RETURN "I am: " & ME.Name & ", X= " & ME.X & ", Y= " & ME.Y & ", ID= " & ME.ID

END

De methode “tellaboutme” heb ik toegevoegd.

Nog uit te zoeken:
– hoe property initialiseren met een waarde (bv de X en de Y)
– hoe properties alleen leesbaar – niet wijzigbaar maken
(door ze onzichtbaar te maken en method voor uitlezen te gebruiken?)
– hoe zoiets als die ID als een serienummer van het object op een automatische manier laten initialiseren of toekennen bij creatie?
– hoe een verzameling van objecten maken, meer bepaald een array van objecten?
– hoe objecten opslaan (persistance?)

Er zijn volgens de documentatie een aantal speciale methodes vastgelegd:

_init Class initializatie.
_exit Class opkuisen.
_new Object instanciation.
_free Object vrijgeven.
_next Object or class enumeration.
_get Array read operator (lezen).
_put Array write operator (schrijven).
_call Om object of de class te gebruiken als een methode.
_unknown Een onbekende methode of eigenschap aanroepen.

Toegevoegd aan bovenstaand voorbeeld: zichtbaarheid en initialisatie van properties: screenshot en code:

Object, voorbeeld

de class: ClsThing:

' Gambas class file

PUBLIC sName AS String
PUBLIC iX AS Integer
PUBLIC iY AS Integer
PUBLIC iID AS Integer

PRIVATE iZ AS Integer
PRIVATE iSecret AS Integer

PUBLIC SUB _new()
  
  iZ = 5
  iSecret = 7
  iId = 1
  
END


PRIVATE SUB getSecret() AS Integer
  
  RETURN iSecret
  '  seems that the simple return function is not needed in the class as iSecret is reachable in the class
  ' from outside it is needed, but then the function must be public as with the next example of iZ:
  
END


PUBLIC SUB getZ() AS Integer
  
  RETURN iZ
  
END


PUBLIC SUB tellaboutme() AS String
  
  RETURN "I am: " & ME.sName & ", X= " & ME.iX & ", Y= " & ME.iY & ", Z= " & ME.getZ() & ", ID= " & ME.iID & " my secret is: " & iSecret
  
END

PUBLIC SUB increaseme(OPTIONAL i AS Integer)
  
  INC ME.iX
  INC ME.iY
  
END


en de form:FMain


' Gambas class file

PUBLIC myThing AS ClsThing

STATIC PUBLIC SUB Main()
  DIM myForm AS Form
  myForm = NEW FStart
  myForm.Show
END

PUBLIC SUB btCreateThing_Click()
  myThing = NEW ClsThing
  myThing.sName = "Dummy-Thing"
  ' properties reacheable from outside:
  mything.iX = 11
  mything.iY = 22
  mything.iID = 33 ' overwrites initialisation 
  txlbCheckResult.Text = "Created"
  txlbCheckResult.Visible = TRUE
  txlbCheckResult2.Text = ""
END

PUBLIC SUB btCheckThing_Click()
  txlbCheckResult.Text = myThing.sName & ", X= " & myThing.iX & ", Y= " & myThing.iY & ", ID= " & myThing.iID
'  iZ is not visible outside the class: (error: unknown symbol iZ in class ClsThing)
'  txlbCheckResult.Text &= ", Z= " & myThing.iZ
'  get it with a public method:
  txlbCheckResult.Text &= ", Z= " & myThing.getZ()
'  iSecret is not visible outside the class ..
'  txlbCheckResult.Text &= ", Secret = " & myThing.iSecret
'  .. and also the method is not visible (not public):
'  txlbCheckResult.Text &= ", Z= " & myThing.getSecret()
'  no way to get iSecret!  But it might -indirect- show up somehow:
  txlbCheckResult2.Text = myThing.tellaboutme()
CATCH
  Message(Error.Text)
END

PUBLIC SUB btDestroy_Click()
  myThing = NULL
  txlbCheckResult.Visible = FALSE
END



PUBLIC SUB Form_Open()

  

END

PUBLIC SUB btExit_Click()

  ME.Close

END

PUBLIC SUB btPlus_Click()

  myThing.increaseme()

END


Screenshot :

Object, voorbeeld

Probeer even samen te vatten:
Maak een classe:

  1. Maak een Class bij Classes, begint met C bv CProduct
  2. Er zijn automatisch een aantal _ bewerkingen gedefinieerd, zoals _init ( zie Gambas objects documentatie)
  3. Maak private objecten voor gebruik binnen de classe (bv een identity)
  4. Gebruik die waarden door een PUBLIC SUB te maken die de waarde teruggeeft
  5. Maak PUBLIC variabelen die rechtstreeks aangesproken mogen worden van buitenaf, bv een boolean switch “isValid”.
  6. Persisence: schrijf eventueel de database code in een externe Module; bv MData; je kan die dan aanpassen aan de gebruikte database zonder de objecten te wijzigen. Vanuit de classe spreek je die externe module aan; dus ze moet wel bestaan natuurlijk!

Declareer het object van die classe.
bv

PRIVATE hProduct AS CProduct

Maak er een variabele van:
bv

$hProduct = NEW CProduct

Als dat gebeurd is in de FMain kan je die aanspreken van elders met:
bv als name public is in de classe:

FMain.$hProduct.name

Gambas 2.6 op Suse 10.3

Hierbij log van weer een Gambas install (hier algemene uitleg van Gambasdoc zelf: gambas install)

  • Verse install van OpenSuse 10.3 van DVD (Linux User & Developer Issue 75 – geen datum vermeld), Zowat standaard KDE install, met Quanta (KDE Webdev), mc (midnight commander).
  • Yast, Extra bronnen: community, main oss, non-oss, update, packman (Om alle nodige paketten te installeren waar Gambas afhankelijk van is)
  • run Online update (Om alles up to date te maken)
    eerste is yast2 zelf.
    Daarna grote update inclusief kernel update
  • Gambas afhalen; ofwel van een openSuse repository ofwel van gambas.sourceforge.net (momenteel versie gambas2-2.6.0.tar.bz2; komt ook van pas om de broncode te doorzoeken)
  • Hier is een repository: http://download.opensuse.org/repositories/home:/gbvalor/
    ingevuld in Yast in drie delen:
    http://
    download.opensuse.org
    repositories/home:/gbvalor/openSUSE_10.3/
    Repository toegevoegd, ok, key accepteren.
  • Software management, zoek “gambas”, geeft hele lijst gambas2 onderdelen. gambas2 blijkt versie 2.6.0-1.1 te zijn van Sat 10 May 2008 06:51:22 PM CEST (dus nu slechts 7 dagen oud)
    Rechts klik, All in this list, Install
    Bijkomend geselecteerd door Yast:
    libffi42
    libsvg
    lirc
    postgresql
    tv-common
    v4l-tools

    Development, Integrated Environment, Gambas2 (met te grof logo; ik verving het door een download van deze logo gambas2)
  • Gambas start met een klik in het menu; versie 2.6

Eenvoudige grafieken met Gambas2

Article op Linux.com: “Creating simple charts with Gambas 2.0” van 12 december 2007 door Mark Alexander Bain.
Hij volgt een aantal conventies niet, en dat maakt de code moeilijker te lezen:
– Het type van een variabele wordt in Gambas aangegeven door een beginletter (bv iGetal, sNaam, …)
– Hij gebruikt in de namen van de variabelen veel “underscores” om twee delen van een woord te scheiden en die zo leesbaarder te maken. Maar in Gambas heeft die underscore een andere betekenis en wordt met hoofdletters in de woorden gewerkt, hoewel de underscores geen fouten geven in Gambas.
– Omdat er nogal veel met x en y coordinaten gewerkt wordt is het nodig meer betekenisvolle namen te geven.
x_string wordt dan sTitleX ; met 1 letter minder zeg je meer.

Hieronder (een stukje) “vertaalde” broncode:


' Gambas class file

PUBLIC SUB _new()

END

PUBLIC SUB Form_Open()

  drawChart()
  
END

SUB drawChart()
  
  DIM iOriginX AS Integer
  DIM iOriginY AS Integer
  DIM iMaxX AS Integer
  DIM iMaxY AS Integer
  DIM sTitleX AS String
  DIM sTitleY AS String
  
  'Initialize 
  DrawingArea1.Clear
  draw.Begin(DrawingArea1)
  
  ' Axis titles text
  sTitleX = "Value"
  sTitleY = "Date"
  
  ' Origin
  iOriginX = Len(sTitleX) * 10
  iOriginY = DrawingArea1.ClientH - 30
  
  ' Axis length
  iMaxX = DrawingArea1.Width
  iMaxY = DrawingArea1.Height * -1
  
  ' Axis draw
  draw.Line(iOriginX, iOriginY, iMaxX, iOriginY)
  draw.Line(iOriginX, iOriginY, iOriginX, iMaxY)
  
  ' Axis titles
  draw.Text(sTitleX, 0, iOriginY + iMaxY * 0.90)
  draw.Text(sTitleY, iMaxX * 0.90, iOriginY + 10) 
  
  draw.End
  
END

Vertalen van een project in Gambas

– Kies de eigenschappen van je project Project, Properties, tab Options, en kijk bij Translation. Daar staat of je project vertaalbaar is (verzet naar Yes), en welke de basistaal is (bv English, United Kingdom).
– Indien vertaalbaar kan je bij Project, Translate kiezen (of het vlaggensymbool in de knoppenbalk).

In mijn geval leidde dat tot volgende foutmelding:

Cannot read translation file for language ‘English (U.S.A.)’
File already exists
sh: msgmerge: command not found

De help zegt:
How To Translate A Gambas Project
To translate a project into your own language, open it in the IDE, and click on translate… in the Project menu. (If the IDE complains about msgmerge, make sure you have GNU gettext on your computer)

Ik installeer
Gettext-devel – Tools for Native Language Support (NLS)

Daarna werkt de vertaalfunctie wel en krijg je een venster. Van elke te vertalen stuk tekst wordt getoond uit welke module het afkomstig is, en vanop welk regelnummer.
Links staan de originele teksten, rechts kan je de vertalingen invullen:

Vertalen in Gambas

De taal-onderdelen komen terecht in een subdirectorie in je Gambas project:
.lang

vertaalfiles
Daarin zie je de files met de vertalingen herkenbaar aan hun naam “en_us”, “nl_be” enz, en andere bestanden blijkbaar per module, form …
In de .pot bestanden (zoals FMain.pot) komt bovenaan de hele directory structuur /home/gebruikersnaam/… leesbaar voor; denk daaraan bij verspreiding!

Als je de resultaten wil uitproberen zonder je “eigen” taal te verzetten, kan je de taal over je eigen taal kopieren. Maak eerst een vertaling van bv 1 woord naar de “eigen” taal.
(“eigen” taal = taal ingesteld in je werkomgeving; kan bv Engels zijn, of Nederlands, zie systeemmenu’s)

Veronderstel:
– Taal van de Gambas toepassing: Engels (UK) zie project properties, language, default language.
– Taal van je omgeving (KDE): Engels (US) zie keuze bij installatie van je Linux distributie.
– Taal van de vertaling: Nederlands (BE).

Sluit Gambas en
1. Verwijder en_US.po en en_US.mo.
2. Kopieer nl_BE.po naar en_US.po
3. Kopieer nl_BE.mo naar en_US.mo
Start het programma terug op.

Gambas “2″ op KUbuntu 8.4?

Ondertussen is Gambas doorgedrongen tot de Ubuntu softwareverzameling. In Kmenu, Add/Remove software (“adept installer”), zoek “Gambas”: Gambas 2 aanklikken, installatie bevestigen.
“Installation Complete” (Quit)

Helaas weer de Ubuntu-way: je kan hier niet zien welke versie het exact is. Na installatie krijg ik nog altijd de 1.9.91 versie van Gambas.
Daarom eerst een “uninstall” en dan een “install” vanuit het software management pakket (add/remove software).
Het blijft versie 1.9.91…

Er staat uitleg op http://gambas.gnulinex.org/ubuntu/ hoe de daar vermelde packages te gebruiken:
– wijzigen van de lijst met servers in

/etc/apt/sources.list

bv door een terminal te openen en sudo mc, daar in /etc/apt/ het bestand sources.list zoeken en met F4 (edit) openen

Een lijn toevoegen met (althans voor versie 8.4 “Hardy” – zie de pagina voor andere versies)

deb http://azores.linex.org/gambas-other/ hardy main

Daarna nog altijd op de command prompt:
sudo apt-get update

Uiteindelijk:
sudo apt-get install gambas2

Dat sluit af met
Setting up gambas2 (2.5-1ubuntu1) …

Maar als Gambas gestart wordt geeft die vreemd genoeg versie 1.9!

Ps: het is een KUbuntu na upgrade van 7.10 naar 8.4.

Bestaan globale variabelen in Gambas?

Volgens de tip of the day zijn er geen globale variabelen in Gambas. Je kan wel op hoogste niveau een variabele declareren en die gebruiken; ofwel vanuit de hoofdmodule (main module):
PUBLIC myGlobalVar
ofwel vanuit het hoofdscherm (FMain):
PUBLIC STATIC myGlobalVar

Om ze te gebruiken vermeld je de modulenaam:
ModMain.myGlobalVar
FMain.myGlobalVar

Wat ik ook al gezien heb is een aparte module waarin de variabelen komen die je gemeenschappelijk nodig hebt:
ModCommon.myGlobalVar

Rolluik: ComboBox als afrol-lijst (Drop-down list)

ComboBox De Combobox lijkt het meest op een gewone “drop down list” of rolluiklijst.
Toch gedraagt hij zich niet zo. Als je op de lijst klikt gaat die niet open, maar krijg je een “carrot” of cursor in het woord “ComboBox1” (knipperend vertikaal streepje).
De enige plek waar je de lijst kan doen openklappen is het pijltje rechts ernaast, en dat is in verhouding een klein vlak.
Om de hele oppervlakte op een klik te laten reageren met openklappen van de keuzelijst kan je het gedrag van “mousedown” definiëren:
Rechtsklik, Events, MouseDown brengt je in de code onder PUBLIC SUB ComboBox1_MouseDown() van de combobox. Voeg daar de “Popup” toe:

PUBLIC SUB ComboBox1_MouseDown()
ComboBox1.Popup()
END

Wil je de lijst nog “gevoeliger” maken kan je in plaats daarvan de lijst al laten openklappen als het pijltje er voorbijkomt:

PUBLIC SUB ComboBox1_enter()
ComboBox1.Popup()
END

Hoe je die lijst terug laat “inklappen” als je niet geselecteerd / geklikt hebt, heb ik niet gevonden.
(misschien met de _leave methode?)

Meer dan 1 waarde terugkrijgen uit functie

Een functie geeft normaal geen, ofwel 1 waarde terug. De waarde kan een boolean zijn voor gelukt/niet gelukt, of het resultaat van een berekening of bewerking op getallen of tekst.

Als de functie meer dan 1 waarde moet teruggeven, kan je een array vullen met de waarden.

Of zoals Benoît zelf voorstelt:

I think the better is using an array of Variant, or better an anoynmous array:

FUNCTION DoSomething(Name AS String) AS Array
DIM FirstResult AS ...
DIM SecondResult AS ...
' Do something
RETURN [FirstResult, SecondResult]
END

Op deze manier kan je tot 63 resultaatwaarden teruggeven.