Gambas3 zelf aanpassen

Na Gambas3 zelf compileren (van broncode) kan je Gambas3 ook zelf gaan aanpassen; dan terug compileren en je hebt je eigen versie van Gambas3.

Waarom zou je dat doen?

  1. Omdat het leerzaam is: je leest de broncode en je verandert kleine dingen om te kijken welk effect dat heeft, waardoor je beter gaat begrijpen hoe je dingen kan doen in Gambas
  2. Omdat er iets ontbreekt. Je kan eigen wensen hebben, en die zelf in de code aanpassen

Je mag een wens doen
Bv: je zit te experimenteren met verschillende versies van een programma, in verschillende mapjes. Je wil dat uitkuisen of bv kiezen welke versie je in git gaat zetten.
Bij het starten van Gambas3 en het openen van recente projecten zien die er allemaal hetzelfde uit; ze hebben dezelfde naam en logo.
Je wil weten welk project in welke directory zit, maar op het eerste zicht(*) kan je dat hier niet te weten komen. Je wil een “mouseover” of die het pad toont, bv
~/Gambas3Prj/test1/mijnproject
of
~/Gambas3Prj/test2/mijnproject

Tooltip
Extra informatie geven over een element doe je in Gambas met een “Tooltip”, dat is een eigenschap waar je een tekst in kan zetten om weer te geven al het pijltje over het object komt.
Zoiets wil ik toevoegen.

Hack
Start de Gambas3 programmeeromgeving en open uit de afgehaalde broncode (hier 3.17.0 master) het project gambas3 zelf (zie ook Gambas3 zelf compileren van broncode).

Er zijn verschillende onderdelen (componenten, libraries), wij willen de IDE aanpassen.
De IDE zit onder “app”: gambas/app/src/gambas3; open.

Je ziet links Project, Bronnen, Verbindingen, Gegevens. Wij willen de broncode aanpassen, dus open Bronnen. Je ziet onder allerlei mapjes een paar objecten, waaronder CRecentProject. Je werpt een blik op die code, en je ziet bovenaan een eigenschap:
Public Path As String
Dat onthouden we.

We zoeken naar het scherm voor het openen van recente projecten. Kijk door de mappen, één ervan heet “Project”, en die bevat een Form FOpenProject. (ondertussen begrijpen we ook veel beter het belang van juiste, duidelijke namen voor alles in je programmeerproject …). Dubbelklik op FOpenProject en je krijgt de Form te zien.

Die bevat een aantal Tab’s: “Open”, “Recent”, “Examples”, “Installed software”. Kies Recent.
In het midden zie je een ScrollView met de naam lstRecent. Maar die is leeg.

Doodlopend pad?

Een beetje spoorzoeken…
lstRecent wordt gebruikt in CProjectList.

Open de code van de class CProjectList.
We zien in de initialisatie onze ScrollView terugkomen:
_new(hList As ScrollView,
Een beetje verder in de code vinden we de methode:
FillWithRecent
waarin:
hProjectItem = New ProjectBox($hList) As "ProjectItem"

Laat ons die ProjectBox eens van dichtbij bekijken…

ProjectBox
Die staat onderaan, dat komt omdat die “ProjectBox” heet in plaats van “CProjectBox”; bij een Class staat er normaal een C vooraan in de naam…

Open de ProjectBox code.
In de initialisatie zie je
$hDrawingArea = New DrawingArea(Me) As "DrawingArea"

Zoek de plaats in de code waar de recente projecten worden weergegeven op het scherm, zoek naar DrawingArea?

Rond lijn 40 vind je
Public Sub DrawingArea_Draw()
Daarin worden de recente projecten op het scherm gezet, met titel, logo, versienummer, beschrijving enz. Het is dat gebied dat een blauw randje krijgt als je er met de muiscursor naartoe komt:

If $hDrawingArea.HasFocus Or If $bHighlight Then

Hier wil ik de tooltip zien; ik voeg alvast toe:

Me.Tooltip = "Test"

Ik “run” het project, en inderdaad, ik zie mijn “Test” als ik met de muis over het projectveld kom.

Eigenlijk willen we de directory van het te openen project zien. We zitten in “with/end with” bewerking van een object:
With $hProjectInfo
… wat een veelbelovende naam is: welke info bevat die? Een eigenschap path! (kan je zien als je $hProjectInfo tikt en daarachter een punt; toont eigenschappen en methodes).

Dus wordt het:

Me.Tooltip = .Path

“Run” en zie: van elke project wordt het “path” getoond!

Nu heb je Gambas3 aangepast aan je eigen noden.

Mailinglist
Je kan ook op de Gambas mailinglist een suggestie doen, en misschien wordt je wijziging wel opgenomen in een volgende versie.

Of ze zullen je zeggen dat het “path” al als tooltip werd getoond als je over het icoon van het project komt…

Gambas3 zelf compileren

Van broncode
Als je de laatste nieuwe versie van gambas wil, kan je de broncode afhalen en zelf compileren; dat wordt op gambaswiki.org/wiki/install beschreven. In mijn geval had ik voordien al een werkende Gambas3 uit de distributis openSUSE 15.3, en vervolgde het zo (ik volg de bovenstaande handleiding):

Software te installeren:
– automake (gnu): 1.11.1 (OpenSuse: Ok; 1.15.1-4.10.2)
– autoconf (gnu): 2.68 (OpenSuse: Ok; 2.69-1.445)
– libtool (gnu): 2.4 (OpenSuse: Te installen: 2.4.6-3.4.1)
Deed ik via Yast, Software management.

Niet vermeld maar ook nodig: git
zypper in git

Dan zie ik onderaan nog een commando waarin veel meer dan dit geïnstalleerd wordt:

zypper update -y && zypper install -y libtool gcc glew-devel gmime-devel gtk2-devel gtk3-devel libqt5-qtx11extras-devel libqt5-qtwebengine-devel libQt5Xml-devel libQt5Sql-devel libqt5-qtsvg-devel libQt5Gui-devel libQt5Core-devel libQt5Sql5-postgresql libQt5Sql5-unixODBC libQt5Sql5-mysql libQt5Sql5-sqlite webkit2gtk3-devel libICE-devel libSM-devel unixODBC-devel libzip-devel libzstd-devel libmariadb-devel gsl-devel libopenssl-devel alure-devel postgresql-devel libcurl-devel libSDL_ttf-devel libSDL_mixer-devel libSDL-devel libSDL2_ttf-devel libSDL2_mixer-devel libSDL2_image-devel libSDL2-devel libxslt-devel libv4l-devel librsvg-devel gtkglext-devel libgnome-keyring-devel libjpeg62-devel libpoppler-devel libpoppler-glib-devel imlib2-devel gmp-devel gstreamermm-devel

Ik heb eerst wat “backports” repo’s moeten afzetten alvorens bovenstaande uit te kunnen voeren.
Ok.

Directory gemaakt om gambas in te compileren:
mkdir gambasfromsource
cd gambasfromsource

Afhalen van de gambas code (zonder history –depth=1):

$ git clone --depth=1 https://gitlab.com/gambas/gambas.git

Cloning into ‘gambas’…
remote: Enumerating objects: 7648, done.
remote: Counting objects: 100% (7648/7648), done.
remote: Compressing objects: 100% (6718/6718), done.
remote: Total 7648 (delta 1155), reused 5252 (delta 493), pack-reused 0
Receiving objects: 100% (7648/7648), 14.88 MiB | 13.98 MiB/s, done.
Resolving deltas: 100% (1155/1155), done.

Versie controleren:
cd ~/gambasfromsource/gambas>
cat VERSION

3.17.0

(latere versies waren bv 3.19, 3.19.90, ..)

Om te updaten naar weer laatste versie: git pull

git pull

Already up to date.

(omdat ik de code net afgehaald had).

Drie stappen:

Om te “compileren”; opeenvolgende commando’s van in de gambas dir:

./reconf-all
(cpu naar 65% en duurt ong 5 min)

./configure -C -q
(cpu naar 70% en duurt ong 2 min.)

Output: een heleboel “configure: WARNING: Unable to met … requirement: Qt.. ”
en eindigend:

|| THESE COMPONENTS ARE DISABLED:
|| – gb.db.sqlite2
|| – gb.qt4
|| – gb.qt4.ext
|| – gb.qt4.opengl
|| – gb.qt4.webkit
|| – gb.qt4.webview
|| – gb.qt5.webkit
||

Om te “maken” :

make -j $(nproc)

cpu: 100%, duurt ong. 15 min.

Om te “installeren”:
(moet als root)

sudo make install
Password:

cpu 50% duurt 4 min.

Daarna kan je gambas starten, en ik zie als versie nu 3.17 ipv 3.14.
In de titelbalk staat een waarschuwing:

ONTWIKKELVERSIE GEBRUIK OP EIGEN RISICO!

Nu ben je ook klaar om Gambas zelf aan te passen

Gambas3 op nieuwe openSuse 15.3

Op dit moment (24-02-2022) is er geen Officiële versie van Gambas3 voor openSUSE 15.3.

Ik neem bv Munix stable versie (er is ook een nieuwere met een git-versienummer), en bij installatie krijg ik allerlei foutmeldingen over het niet vinden van info in de repo directories voor 15.x . backports .. (?)

Daarna kan ik in Yast, Software management wel Gambas3 IDE selecteren.

Geïnstalleerde pakketten: 134
autoconf, automake, bison, bison-lang, dwz, gambas3, gambas3-dev-tools, gambas3-gb-args… (meer)

Ik controleer en zie dat de jit-compiler niet mee geïnstalleerd is, dus ik ga die extra bij installeren, en moet dan downgraden van gambas 3.16 uit munix naar 3.14 uit de gewone repo.

En zoals ik al vreesde start Gambas niet.

Terug in Yast noteer ik de fout:

Er is een fout opgetreden tijdens de initialisatie van de opslagruimte. [https-download.opensuse.org-c1bbb620|https://download.opensuse.org/repositories/SUSE:/SLE-15-SP2:/Update/pool/] Geen geldige metagegevens op de gespecificeerde URL gevonden Geschiedenis: – [https-download.opensuse.org-c1bbb620|https://download.opensuse.org/repositories/SUSE:/SLE-15-SP2:/Update/pool/] Repository type can’t be determined.

Maar ik kan wel de jit-compiler van 3.14 nog bij-installeren (dat was dan blijkbaar met het downgraden niet gebeurd), waarna Gambas3 werkt.

Lees een letter: j/n

Soms is het meest eenvoudige moeilijk te vinden als je altijd in een grafische GUI omgeving bezig bent…

commandline programma (CLI):

'gambas module file
Public Sub Main()
  Dim s As String
  Print "Verdergaan? j/n"
  Input s
  Print "Je antwoord was " & s
End

Gecompileerd programma start niet

Programma gecompileerd in de Gambas3 IDE, met link op desktop.

Bij klik op programma lijkt het te willen starten, maar het sluit onmiddellijk af voor je eender wat ziet.

Tip
Probeer eens vanop de commandolijn. Als je in KDE werkt en Gambas3 een link maakte op de desktop, kan je die bekijken met Kate.

kate mijnapp.desktop

In dat bestand van die link zie je hoe het programma gestart wordt in de lijn die begint met Exec=, bv:

Exec='/home/user/myPrograms/mijnapp.gambas'

Geef zelf dat commando in op de commandolijn (knip+plak) ..

user@localhost:~ ./myPrograms/mijnapp.gambas

en kijk wat de reaktie is; bv:

MMain.@init.0: #2 Connot load class 'CDataContext': Unable to load class file
MMain.@init.0

Gebruik die reaktie om in de programmeeromgeving aanpassingen te doen.

Het programma mist hier blijkbaar de klasse CDataContext.

  • Start de Gambas3 IDE en kijk of die klasse aanwezig is.
  • Mogelijk wordt ze geladen uit een “library”, dus controleer ook de libraries…

Eén van de oorzaken kan zijn dat de klasse geen “EXPORT” bevat aan het begin.

* Ps: dit geldt ook als gambas zelf niet start.

ValueBox.Allowed is not a property

Het programma dat werd geïmporteerd uit gambas2 naar gambas3 3.14 (op KDE/openSUSE 15.3) crasht of (gedraaid vanuit de IDE) stopt met de melding:

ValueBox.Allowed is not a property

Een zoek op “ValueBox.Allowed” in de broncode van het scherm waarin het gebeurt levert niets op.
Een zoek op “ValueBox.Allowed” in de broncode van het hele project levert ook niets op.

Langzaam begin ik te vermoeden dat de foutmelding te maken heeft met het venster (Form) dat een beetje verder in de code geopend wordt.

In dat scherm worden een aantal waarden geïnitialiseerd, en daarbij worden valueboxen zo behandeld:

vlbxSomeValue.Clear()

Die heb ik er uit gehaald;
(eventueel vervangen door:
vlbxSomeValue.Value = 0?)

Het volgende probleem is:
vlbxAmounthh.Select()

Verminderde aktiviteit (tijdelijk)

Het Covid-19 virus is ook de gambas mailinglist binnengeslopen (9/11-18/11), en zorgt er voor verminderde aktiviteit.
Een voorspoedig herstel toegewenst!

Update: na een weekje lijkt alles terug te draaien als voorheen, met een vermeerderde aktiviteit wat covid discussies betreft.
Ook wordt gesproken over het oprichten van een “stichting” om de toekomst van Gambas te ondersteunen/garanderen.

Databank toegang aanpassen aan situatie

Databank toegang
Ik gebruik van in mijn Gambas programma een databank (type mysql/mariadb), waarvoor ik over het netwerk inlog naar de databank.
Ik moet de instellingen ergens bewaren; Gambas heeft daarvoor zijn “Settings” in een configuratie-bestand. Daarin bewaar ik server-adres, login, wachtwoord en databanknaam. Mijn toepassing kan verschillende databanken aanspreken, ik noem die “datasets”

Dataset
De dataset situeert zich op een server en heeft zelf als eigenschappen dat ze een naam en een omschrijving heeft.
Voorbeeld van enkele datasets die ik gebruik:

  • pers : personeelsdossiers
  • reg: tijdsregistratie (tikklokken)
  • crm: klantengegevens-databank
  • gitin: it-inventaris

De korte naam wordt intern gebruikt, bv in programma’s en documentatie.

Andere server?
Terwijl ik de applicatie ontwikkel, wil ik niet op de “goede” databank werken, om die data niet te beschadigen, eventueel is dat ook een andere server.
Ik kan andere instellingen gebruiken (bewaard in het configuratie bestand).

Ontwikkel-test-gebruik
Op het moment dat ik wil testen op de goede data, moet ik ofwel het configuratie bestand verwisselen voor een andere versie, of – en dat zou nog handiger zijn – omschakelen in mijn toepassing zelf. In mijn programma zou ik moeten kunnen kiezen voor de databanken van de ontwikkeling, die om te testen, of de echt gebruikte databank “in productie”.

Onderweg – ter plaatse
Die drie verschillende “omgevingen” noem ik de DataContext. Die DataContext kan ook nog verschillen op een andere manier: als ik op mijn laptop werk, offline van mijn productieomgeving, wil ik een lokale kopie op de “localhost” gebruiken (en moet ik daar gemakkelijk naar kunnen overschakelen). Als ik dan op het werk kom, schakel ik over naar de productie-databank, dus hier zijn het eerder verschillende “situaties”.

DataContext
Ik wil dus omschakelen tussen
* Voorbeeld 1:

  1. mobiel (laptop met localhost server)
  2. ter plaatse (server op netwerk)

* Voorbeeld 2:

  1. ontwikkeling (“development”)
  2. test
  3. in gebruik (“in production”)

Instellingen
In mijn instellingen wil ik dus voor een verbinding de combinaties kunnen maken van de datacontext en de dataset (“DataContextX-Dataset”, ofwel de “Connection” gegevens).
Datacontext-Dataset
In het config bestand ziet dat er zo uit:

[DataContext0-Crm]
host="server.domain.tld"
login="myname"
password="qsdljfsdfjqsdljjdsqf"
database="crm"

Ik kan heel flexibel een andere verbindings-combinatie maken voor mijn laptopwerk:

[DataContext1-Crm]
host="localhost"
login="myname"
password="oupotykhlvkhsjhf"
database="crm"

Om aan te geven waarvoor de DataContext0 of DataContext1 staat, definieer ik dat ook in de instellingen:

[DataContext0]
Name="production"
Description="Ter plaats op het werk"


[DataContext1]
Name="mobile"
Description="laptop localhost kopie databank"

En ook over de datasets kan ik die informatie bijhouden:

[DataSet]
Pers="personeelsgegevens"
Reg="tijdsregistratie"
Crm="klanten bestanden"

De dataset kan in een module of library gedefinieerd zijn als constante string:

ModCrm
Public csDATASET as String = "Crm"
Public hConData as Connection
...

Het bewaren in de instellingen en het terug ophalen kan je systematisch doen door daar een “libary” DataContext voor te maken, waardoor dat ook altijd op dezelfde manier gebeurt, en met dezelfde syntax. De library maak je in Gambas als library project, en als uitvoerbaar programma kan die als libarary gebruikt worden in een ander project.

CDataContext
De klasse CDataContext moet aanbieden:
– nieuwe datacontext maken (met naam en beschrijving gegeven)
– nieuwe dataset maken (met naam en beschrijving)
– opvragen van de beschrijving van een gegegven dataset of datacontext
– context kiezen/instellen (vanaf dan wordt gekozen context gebruikt als “huidige”)
– bewaren van nieuwe instellingen voor een datacontext, dataset en connection
– verbinding maken met de databank van een gegeven dataset voor een gegeven connection (met “huidige” context)
– opvragen van allerlei informatie over de bewaarde verbindingen, bv of een bepaalde bestaat, hoeveel er zijn, of de lijst van …

Zie ook Datacontext voor Directory en Datacontext voor directory voorbeeld

Gambas3 na update naar opensuse 15.3

Hier treedt een bekend probleem op, met de foutmelding

gbx3: unable to find startup file

als je op de commandolijn gambas3 probeert te starten.
(omdat het uit het menu niet lukt – dan krijg je schijnbaar geen reaktie).

Ga naar softwarebeheer in Yast, zoek “gambas3” en vink de nog niet geïnstalleerde onderdelen aan, bv:

gambas3-gb-gtk3, gambas3-gb-inotify, gambas3-gb-jit, gambas3-gb-media, gambas3-gb-option, gambas3-gb-report2, gambas3-gb-scanner

Vooral “gambas3-gb-jit” is belangrijk.
Installeer, en start.